Nagi nerw – koncepcja wystawy
Wystawa Nagi Nerw opisuje rzeczywistość drugiej dekady XXI wieku roku, ryzykując zaangażowanie w życie, jego ulotność i kruchość, jego śmiertelność. Używamy materialności naszych ciał po to, żeby przeżyć i dokonać zapisu unikalnego momentu i unikalnej sytuacji, w jakiej przyszło nam tworzyć Nagi Nerw. Chcemy wejść w materię życia bez pancerza i środków bezpieczeństwa, tacy jacy jesteśmy, nieuzbrojeni. Nagi Nerw to odpowiedź jaką dajemy rzeczywistości w poczuciu klęski gatunku i jego kultury – odpowiedź na wspak – Napisała Joanna Rajkowska uzasadniając wybór grona uczestników projektu Studio Mistrzyni.
To wyjątkowo liczne grono, bo liczące aż osiemnaście uczestniczek i uczestników, osób, których twórczość wnika w wyjątkowo bezbronny i bezpośredni sposób w najbardziej dotkliwe i problematyczne obszary najbliższej nam współczesności. Pierwsze Studio Mistrzów, którego gospodarzem był Zbigniew Libera, liczyło zaledwie kilka osób a jego diagnoza odbiła się szerokim echem w dyskusji o obliczu sztuki “w czasach beznadziei”. To był czas mierzenia się z ostatecznym demontażem mitu nowoczesności, pojawianiem się praktyk postartystycznych, praktyk kwestionujących granice materializmu i kryzysu duchowości. Dziś, po upływie ośmiu lat, które upłynęły od tamtej wystawy, artystki i artyści opowiadają o świecie, zmienionym przez kryzys migracyjny, katastrofę klimatyczną, triumfujące populizmy, świecie, który doszedł do granic człowieczeństwa a raczej postludzkości.
Format Studia Mistrzów styka ze sobą mądrość dojrzałego pokolenia uznanych artystek i artystów z horyzontem doświadczenia twórczyń i twórców, do których będzie należeć przyszłość polskiej sztuki. Trwający właśnie, kolejny etap projektu został przez jego gospodynię Joannę Rajkowską zdefiniowany nieco inaczej. Zaczął się tam, gdzie poprzedni się skończył. Człowiek jest w słowniku projektu już tylko jednym więcej śmiertelnym bytem, którego zdolność do kumulowania wiedzy i doświadczeń w obliczu nieuniknionej katastrofy: wymierania gatunków i katastrofy klimatycznej, czyni go potencjalnie interesującym, jednak w żadnym razie nie wyjątkowym, a już na pewno, nie dominującym.
Nagość, materialność i cielesność będące własnością życia, takiego jakie ono jest, podstawowe dla Nagiego nerwu, są zupełnie nowym, doświadczeniowym, podejściem skontrastowanym ze spekulatywnym sposobem ujmowania, właściwym dla metodologii wypracowanych przez zachodnią filozofię, studia nad wizualnością itp. Odrzucenie terminologicznego zapośredniczenia jest wręcz gestem założycielskim Joanny Rajkowskiej, która uprzedza wybrane przez siebie artystki i artystów: Nagi nerw to wystawa skupiona na materii, zarówno materii naszych ciał, będących częścią ekosystemów utrzymujących nas przy życiu, jak i materii wszelkich otaczających nas bytów. Tym samym to wystawa o relacjach, potencjałach o słabości, niemocy, pamięci o tym co niedojrzałe lub przejrzałe, o niespełnieniach i o zależności. A także o relacjach i świadomości naszego miejsca w systemach społecznych i ekologiach planety.
To także wystawa zmieniająca kierunek wiatru, podczas spotkań artystek i artystów z Joanną wieje on częściej ze wschodu. Nie tylko dlatego, że wiele spośród osób uczestniczących w projekcie stamtąd pochodzi, ale również ze względu na przyjęcie przez kuratorującą te spotkania, Joannę Rajkowską, tradycji ekscentrycznej duchowości, przeciwstawiającej się zachodniej tradycji filozoficznej i dyskursowi historii sztuki, pomimo przezwyciężenia intelektualnego kolonializmu, nadal uciemiężonemu i ciemiężącemu.